Het Usquerdermaar

Het Usquerdermaar met gemaal
Groninger Archieven

Usquerdermaar of de Delthe of Delt heet het kanaaltje dat ten oosten uit een waterloop van het Warffumermaar naar de gemeente Usquert is gegraven en in tweeën is gesplitst. Het noordelijke deel bestaat uit twee takken die Usquerdermaar en Oude Delthe heten en vormt de vroegere bovenloop. Het zuidelijke deel, tevens de vroegere benedenloop, heet de Delthe.


De naam Delthe komt van het woord delven (graven) en dat wil dus zeggen dat het kanaal een kunstmatige gegraven oorsprong heeft.


De westelijke tak heet Oude Delthe en stroomt via de wierde van het Warffumklooster. Het is de oude benedenloop van de Delthe. Vroeger stond de Oude Delthe in directe verbinding met de Waddenzee via de Oostervalge ten oosten van boerderij Zijlkemaheerd en een naamloze sloot die naar de Noorpolder voerde. Daar werd deze voortgezet als eerst de Schipsloot en vervolgens de Zeewijksterriet ten westen van boerderij Salome, om iets ten westen van Noordpolderzijl uit te stromen in de Waddenzee.


De oostelijke tak heet Usquerdermaar en stroomt vanaf Usquert via Westerhorn naar de vuilstort, waarbij eerst aan linkerzijde nog de Helderwermaar instroomt. Vanaf de vuilstort zet de bovenloop zich voort onder de naam Usquerdermaar (vroeger Nieuwe) Delthe) en neemt verderop de Koksmaar op. Verderop stroomde vroeger de Stitswerdermaar onder de Usquerdermaar of Delthe door om zich (sinds de 19e eeuw) voort te zetten als het Kanaal door de Zuiderhorn. Sinds de jaren 1970 is het kanaal hier echter afgedamd en is de bovenloop aangesloten op het Kanaal door de Zuiderhorn, dat westelijker uitmondt in de Warffumermaar tussen Haantil en Bieuwketil. De benedenloop is sindsdien aangesloten op het Stitswerdermaar en wordt als enige nog aangeduid als Delthe. De benedenloop mondt eveneens uit in de Warffumermaar en wel bij de Schaiftil (Schevetil) ten noorden van Menkeweer. Vlak voor de uitmonding wordt de Delthe versperd door het gemaal De Delthe, waardoor vaarverkeer niet mogelijk meer is.


“Ervaar de trekvaartroute in Noord Groningen vanaf het water, op de fiets of te voet!”

Share by: